Spotkanie Lotnicze – historia wśród nas
Ostatnia aktualizacja: 03.01.2022 r.
26 grudnia 1944 r., kończyła się II Wojna Światowa, wojska radzieckie zbliżały się do okupowanego przez Niemców Krakowa. Tego dnia, na terenie naszego dzisiejszego osiedla, opodal Fortu 52, wylądował awaryjnie amerykański bombowiec B-17. 10-osobowa załoga „latającej fortecy” trafiła do hitlerowskiej niewoli, ale przeżyła wojnę.
Klub Kultury Kliny i nasza Parafia pw. św. Rafała Kalinowskiego, jak co roku, uczczą bohaterskich lotników – zapraszam na XI Spotkanie Lotnicze na Klinach.
Skąd przyleciał B-17 i co się później wydarzyło?
Bombowiec, o imieniu Candie, należał do 352 Dywizjonu 15 Armii Powietrznej USA. Brał udział w nalocie na niemieckie zakłady chemiczne na Śląsku. Wystartował z Włoch, doleciał nad cel w Blachowni Śląskiej (obecnie dzielnica Kędzierzyna-Koźla), ale podczas bombardowania został trafiony przez niemiecką obronę przeciwlotniczą. Dowódca samolotu, porucznik Harry Flier, uznawszy, iż nie ma szans na powrót do Italii, postanowił dolecieć do polskich terenów wyzwolonych przez wojska radzieckie i tam wylądować. Jednak nad Krakowem (nad dworcem kolejowym w Płaszowie, a następnie nad obozem jenieckim przy ul. Zawiłej), Candie ponownie została uszkodzona przez Niemców i musiała natychmiast lądować awaryjnie. Samolot osiadł bezpiecznie na płaskim przedpolu Fortu 52 (powyżej dzisiejszego os. Pod Fortem). Przy bombowcu, pierwsi pojawili się okoliczni mieszkańcy (niektórzy ponoć nawet weszli na pokład), potem nadjechało wojsko niemieckie. Amerykanie trafili do obozu jenieckiego, w którym przetrwali do końca wojny. Przed dostaniem się do niewoli zdążyli spalić mapy i inne dokumenty oraz rozdać przybyłym Polakom pokładową żywność. Ciekawostką są zeznania świadków, mówiące o tym, iż wśród amerykańskiej załogi był żołnierz znający język polski.
Niemcy pilnowali bombowca i zabronili zbliżać się do maszyny, jednak zdarzenie zostało udokumentowane fotograficznie przez Polaków. Zdjęcia potajemnie wykonali Pani Irena Halicka należąca do Armii Krajowej oraz Pan Krzysztof Trzebnicki. Po paru dniach samolot został przewieziony na lotnisko w Czyżynach. Informacje o późniejszych losach maszyny są sprzeczne – nie wiadomo co rzeczywiście wydarzyło się z Candie. Niespełna miesiąc później, Armia Czerwona wyzwoliła Kraków. Znane są natomiast życiorysy amerykańskich lotników – jeden z nich, bombardier William Nassif został aktorem i grał w westernach wspólnie z Ronaldem Reaganem, późniejszym Prezydentem Stanów Zjednoczonych.
Klub Kultury Kliny i nasza Parafia pw. św. Rafała Kalinowskiego (też żołnierza – uczestnika walk z zaborcami podczas Powstania Styczniowego w 1863 r.), co roku organizują obchody lotniczych wydarzeń na Klinach. Inicjatorem uroczystości jest mieszkaniec naszego osiedla Pan Robert Springwald – doświadczony muzealnik, prywatnie ojciec dwukrotnej medalistki olimpijskiej w wioślarstwie Pani Marii Sajdak. Właśnie Pan Springwald poprowadzi wernisaż wystawy poświęconej załodze B-17 oraz koncert jazzowy Old Metropolitan Band. Odbędzie się też premiera filmu pt. Katastrofa Candie. W 2018 r., w obchodach wzięła udział delegacja stacjonującego w Polsce, kontyngentu Armii Stanów Zjednoczonych. Rocznicowe uroczystości rozpoczną się najbliższą sobotę, tj. 8 stycznia 2022 r., w kościele parafialnym mszą św. w intencji lotników (o godz. 18:30).
Serdecznie zapraszam miłośników lotnictwa, historii oraz wszystkich chętnych poznania ciekawej przeszłości naszej najbliższej okolicy. Szczegóły obchodów są podane na plakacie.
Przyszłoroczne Spotkanie Lotnicze odbędzie się tuż obok miejsca wylądowania Candie – w Forcie 52, którego rewitalizacja zainicjowana przez Radę Dzielnicy X, dobiega końca. Właśnie do Fortu 52, już za kilka miesięcy, zostanie przeniesiona siedziba Klubu Kultury Kliny.
